Jak odrzucić spadek w Niemczech?

Większość Polaków mieszkających w Niemczech jednocześnie posiada miejsce zamieszkania lub zameldowania w Polsce.

Co do zasady właściwym dla spadku jest Sąd ostatniego stałego miejsca pobytu osoby zmarłej.

Często ustalenie takiego miejsca będzie wątpliwe, co niesie ze sobą ryzyko dla spadkobierców wniesienia sprawy do Sądu niewłaściwego, szczególnie gdy masa spadkowa jest zadłużona (tzn. zmarły miał długi) - i chcemy odrzucić spadek.

Co prawda właściwe przepisy prawa europejskiego przewidują tutaj tzw. zawisłość sprawy przed Sądem ostatecznie właściwym, jednakże brak podjęcia działań po obu stronach granicy może nieść ze sobą problemy faktyczne — np. jeżeli wierzyciele wystąpią z roszczeniami w kraju, w którym nie zostały formalnie złożone oświadczenia o odrzuceniu spadku, a Sąd nie uznał się za miejscowo niewłaściwy.

W takiej sytuacji jednym z rozwiązań jest złożenie oświadczeń o odrzuceniu spadku równocześnie w Sądzie właściwym dla miejsca ostatniego pobytu / zamieszkania / zameldowania zarówno w Polsce, jak i w Niemczech.

Podobnie jak w Polsce, również w Niemczech istnieje możliwość złożenia takiego oświadczenia zamiast przed Sądem — przed notariuszem.

Jeżeli złożymy oświadczenie przed notariuszem w Polsce, możliwe jest również skuteczne przesłanie takiego oświadczenia — w formie odpisu i tłumaczenia przysięgłego aktu notarialnego — do Sądu właściwego w Niemczech.

Niekiedy niemieckie Sądy żądają przesłania oryginału aktu notarialnego, co w myśl przepisów polskiego prawa nie jest możliwe.

W takiej sytuacji właściwym działaniem jest zwrócenie się do notariusza, ażeby ten potwierdził w krótkim zaświadczeniu, iż nie może wydać oryginału aktu — takie zaświadczenie należy przetłumaczyć i wysłać do Sadu w Niemczech.

Innym rozwiązaniem jest tutaj wskazanie Sadowi w odrębnym piśmie na treść polskich przepisów:

Art. 95 Ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie:

„Oryginały aktów notarialnych nie mogą być wydawane poza miejsce ich przechowywania.”

§ 7. 1. (1) ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI z dnia 12 kwietnia 1991 r. w sprawie prowadzenia ksiąg notarialnych oraz przekazywania na przechowanie dokumentów sądom rejonowym.

„Notariusz przechowuje u siebie oryginały aktów, testamentów i protokołów, odpisy dokonanych protestów oraz księgi notarialne wymienione w § 1 ust. 1 pkt 1 i 2, a także w § 6 z okresu ostatnich dziesięciu lat; po upływie tego okresu przekazuje je do archiwum ksiąg wieczystych sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii.”

Jeżeli mimo to Sąd nie uzna ww. działań za wystarczające, konieczne może okazać się zlecenie sprawy prawnikowi. Warto przy tym pamiętać również, że jeżeli my sami odrzucimy spadek — dziedziczenie ustawowe przenosi się na kolejne osoby w linii spadkobrania — np. nasze dzieci, rodzeństwo zmarłego czy jego rodziców. Także oni w takiej sytuacji powinni odrzucić spadek