Opodatkowanie dochodów z najmu w Polsce a niemiecki system podatkowy

W kontekście dochodów z najmu pojawiają się pytania:

• Czy przychody te powinny być doliczane do dochodów uprawniających do rozliczenia w Niemczech na zasadzie tzw. nieograniczonego obowiązku podatkowego na wniosek (unbeschränkte Einkommensteuerpflicht auf Antrag, § 1 ust. 3 niemieckiej ustawy o podatku dochodowym (EStG).
• Jeżeli tak — czy można wtedy odliczyć od nich koszta związane z takimi przychodami, takie jak np. odsetki od kredytu zaciągniętego na nieruchomość.
• Czy takie dochody podlegają w Niemczech uwzględnieniu przy tzw. progresji (Progressionsvorbehalt).

W naszej opinii na pierwsze dwa pytania należy odpowiedzieć twierdząco.

Oznacza to, że duże dochody z najmu mogą uniemożliwić skorzystanie z ww. nieograniczonego obowiązku podatkowego na wniosek (kwota na osobę to ok. 7500 EUR; w przypadku małżonków — ok. 15000 EUR; odpowiada ona 3/4 niemieckiej kwoty wolnej od podatku w danym roku podatkowym).

Jednocześnie ze względu na to, że opodatkowanie w Polsce ma charakter ryczałtu i opodatkowany jest przychód, a nie dochód, wykazanie kosztów może wiązać się z dodatkowymi trudnościami / wątpliwościami niemieckich władz fiskalnych, stąd należy nastawić się na możliwą wymianę pism w tym zakresie.

Z uwzlędnieniem progresjii czy bez?

Jeżeli chodzi o uwzględnieniu przy progresji — kwestia ta po części jest w tej chwili sporna.

W przypadku osób zamieszkałych na stałe w Niemczech i nieposiadających zamieszkania w Polsce dochody takich osób powinny być co do zasady w pełni wyłączone z progresji, co oznacza, że nie wpłyną one na wysokość podatku od dochodu uzyskanego w Niemczech. Wynika to z art. § 32b ust. 1 zd. 2 nr 3 EStG.

A co, jeśli mieszkasz na stałe w Niemczech?

Nieco inaczej rzecz ma się w przypadku osób niemieszkających na stałe w Niemczech, a jedynie korzystających z ww. nieograniczonego obowiązku podatkowego na wniosek, lub też małżonków osób uzyskujących dochody w Niemczech, którzy to małżonkowie mieszkają w Polsce.

W takiej sprawie niedawno stanowisko zajął Sąd Finansowy (Finanzgericht) Berlin-Brandenburg.

W tej konkretnej sprawie małżonek osoby mającej w Niemczech nieograniczoną zdolność podatkową był obywatelem Polski i mieszkał w Polsce. Małżonkowie wspólnie zdecydowali się na rozliczenie podatkowe w Niemczech, dostarczając odpowiednie zaświadczenie z EU-EWR z Polski. Dochody małżonka mieszkającego w Polsce pochodziły zarówno z zatrudnienia, jak i z wynajmu nieruchomości w Polsce. Niemiecki urząd podatkowy postanowił zastosować do tych dochodów progresję.

Małżonkowie argumentowali, że wspomniany wyżej § 32b ust. 1 zd. 2 nr 3 EStG znajduje zastosowanie również w ich sytuacji. FG Berlin-Brandenburg jednak nie podzielił tej opinii (wyrok z dnia 13.12.2021, 9 K 9061/21).

Kluczowym problemem w tej sprawie było ustalenie, czy zastosowanie w takiej sprawie ma § 32b ust. 1 zd. 1 Nr 3 EStG, czy też § 32b ust. 1 zd. 1 Nr 5 EStG. Sąd uznał, że w tym przypadku ma zastosowanie druga z wymienionych regulacji, czyli nakazuje zastosować tutaj progresję i odpowiednio podnieść skalę podatkową stosowaną do dochodu uzyskanego w Niemczech, co dla Polaków osiągających dochody z najmu w Polsce jest niekorzystne.

Dla pocieszenia należy dodać, że Sąd finansowy umożliwił podatnikom wniesienie kasacji, tak więc sprawa została przekazana do dalszego rozpatrzenia przez niemiecki Trybunał Finansowy — Bundesfinanzhof (BFH), który będzie musiał rozstrzygnąć kluczowe pytanie prawne: Czy § 32b ust. 1 zd. 2 EStG wyklucza tylko zastosowanie § 32b ust. 1 zd. 1 nr 3 EStG, a nie § 32b ust. 1 zd. 1 nr 5 EStG? Decyzji BFH w tej sprawie należy spodziewać się w ciągu kilku lat.