Zwolnienie podmiotowe z VAT w Niemczech – aktualne limity i zasady

Zwolnienie podmiotowe z VAT w Niemczech (Kleinunternehmenregelung)

Niemiecka ustawa o podatku obrotowym (Umsatzsteuergesetz, dalej „UStG”) przewiduje szczególne rozwiązanie dla małych przedsiębiorców (tzw. Kleinunternehmenregelung). Pozwala ono na zwolnienie z obowiązku naliczania i odprowadzania VAT, pod warunkiem że siedziba firmy znajduje się w Niemczech oraz zostaną spełnione określone limity obrotów. Wynika ono z art. 19 ust. 1 UStG. Zgodnie z nim przedsiębiorca nie nalicza VAT, jeżeli:

• jego siedziba (miejsce prowadzenia działalności) znajduje się w Niemczech,
• obroty za poprzedni rok podatkowy nie przekraczają ustawowego limitu,
• planowane obroty w bieżącym roku nie przekroczą ustanowionego pułapu.

Przed 2020 r. limit rocznych obrotów wynosił 17.500 EUR za rok ubiegły, a planowane - 50.000 EUR.

Do roku 2024 limit ten wynosił 22 000 EUR za rok ubiegły, a planowane - 50.000 EUR.

Od roku 2025 został on ponownie podniesiony i wynosi obecnie 25.000 EUR za rok ubiegły, a planowane - 100.000 EUR.

Ważne: Zwolnienie podmiotowe w Niemczech dotyczy wyłącznie firm mających swoją siedzibę w Niemczech. Firmy polskie prowadzące usługi w Niemczech (bez posiadania tam siedziby) nie mogą z tego zwolnienia skorzystać.

Zalety Kleinunternehmenregelung:

• Brak obowiązku składania deklaracji VAT – przedsiębiorca zwolniony z VAT nie musi regularnie składać deklaracji VAT (np. miesięcznych czy kwartalnych). Zwykle wiąże się to z istotnym ułatwieniem administracyjnym.
• Prostsze fakturowanie – z racji, że nie nalicza się podatku VAT, faktury są mniej skomplikowane i nie zawierają stawki oraz kwoty podatku, a jedynie adnotację o korzystaniu ze zwolnienia.
• Wyższa marża (zysk) – dotyczy to w szczególności branż usługowych, takich jak opieka nad osobami starszymi/pomoc domowa (Haushaltshilfe/Seniorenhilfe). Brak konieczności doliczania VAT do ceny usługi może podnieść konkurencyjność oferty lub – w przypadku utrzymania tej samej kwoty brutto – zwiększyć zysk przedsiębiorcy.
• Brak konieczności rozliczania odwrotnego obciążenia (Reverse Charge) w Niemczech – w niektórych sytuacjach, np. w branży budowlanej (gdzie zazwyczaj obowiązuje § 13 b UStG), faktury wystawiane przez małego przedsiębiorcę nie muszą zawierać VAT, ani rozliczać go w deklaracjach. W praktyce oznacza to ograniczenie kontaktu z organami skarbowymi w zakresie rozliczeń VAT.

Uwaga: Nawet jeśli formalnie usługi w branży budowlanej mogą podlegać odwrotnemu obciążeniu (§ 13 b UStG), to korzystanie ze zwolnienia podmiotowego zwalnia z obowiązku składania deklaracji VAT – o ile firma ma siedzibę w Niemczech i spełnia limity obrotów.

Porównanie z polskim systemem VAT

W Polsce dla porównania limit zwolnienia podmiotowego z VAT wynosi aktualnie 200 000 PLN rocznego obrotu. Jest to zupełnie odrębny system, który nie ma zastosowania w Niemczech. Oznacza to, że:

• Polska firma budowlana wykonująca usługi w Niemczech dla osób fizycznych (nieprowadzących działalności gospodarczej) musi zarejestrować się do VAT w Niemczech, ponieważ nie ma siedziby na terenie Niemiec i nie obowiązuje jej tamtejsze zwolnienie podmiotowe.
• Polska firma budowlana świadcząca usługi na rzecz niemieckich firm jest zwykle objęta mechanizmem odwrotnego obciążenia (§ 13 b UStG) i na fakturze stosuje adnotację o przerzuceniu rozliczenia VAT na nabywcę (Reverse Charge).

Innymi słowy, polski limit 200.000 PLN nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązków w Niemczech. Aby móc korzystać z niemieckiego zwolnienia podmiotowego, firma musi mieć siedzibę na terytorium Niemiec i nie przekraczać wskazanych tam limitów obrotów.

Freistellungsbescheinigung a podatek budowlany

Osobną kwestią jest tzw. Freistellungsbescheinigung, czyli dokument potwierdzający zwolnienie z podatku od usług budowlanych w Niemczech (Bauabzugsteuer). Uzyskanie tego zaświadczenia leży w gestii urzędu skarbowego właściwego dla siedziby firmy w Niemczech i ma na celu zapobieganie unikania opodatkowania dochodów z usług budowlanych. W przypadku firm polskich właściwe wg pierwszej litery firmy (nazwy spółki)/nazwiska przedsiębiorcy są wybrane cztery niemieckie urzędy skarbowe.

Fakt korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie zwalnia automatycznie z obowiązku uzyskania Freistellungsbescheinigung – w branży budowlanej nadal obowiązują zasady związane z podatkiem od usług budowlanych, co może wymagać posiadania odpowiednich dokumentów, by uniknąć pobrania 15% należnego podatku u źródła przez zlecającego.

Podsumowanie

Dla wielu małych przedsiębiorców w Niemczech zwolnienie podmiotowe z VAT (Kleinunternehmenregelung) pozostaje kluczowym narzędziem upraszczającym prowadzenie działalności. Wybór tej formy opodatkowania wymaga jednak dokładnego sprawdzenia, czy obroty nie przekroczą ustawowego limitu oraz czy dana firma rzeczywiście ma siedzibę na terenie Niemiec.